پاتوق رضا

به گزارش خبرنگار حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، بالگرد‌های نظامی نقش بسیار ویژه‌ای در میدان نبرد دارند و همیشه می‌توانند به راحتی نقش مکمل برای جنگنده‌ها را داشته باشند تا از خطوط مقدم به صورت مداوم پشتیبانی کنند، از این جهت تا امروز سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در این زمینه شده است.

حجم سرمایه‌گذاری‌ها به حدی بود که تا امروز چندین نوع بالگرد در زمینه ترابری و نظامی ساخته شده و کشور ما هم که شرایط بسیار ویژه‌ای در منطقه غرب آسیا دارد در این زمینه ورود کرد و توانست به دستاورد‌های خوبی هم دست پیدا کند، به نحوی تا امروز توانسته بالگرد‌های تهاجمی خوبی را بسازد.

در کنار بالگرد‌های ترابری بومی که به دست متخصصان کشور ساخته شد این نیاز به تولید بالگرد رزمی هم مورد توجه قرار گرفت و جوانان انقلابی توانستند در گام نخست بالگرد رزمی طوفان را در دو نمونه طراحی و به تولید انبوه رساندند.

پیش از انقلاب، محمدرضا پهلوی به دلیل وابستگی به غرب با صرف هزینه فراوان تعداد زیادی بالگرد کبرا را از ایالات متحده آمریکا خریداری کرد که تمامی مراحل تعمیر و نگهداری آن را نیرو‌های خارجی انجام می‌دادند. پس از پیروزی انقلاب و خروج آن‌ها از کشور تمامی پرنده‌ها زمین‌گیر شدند، اما با همت جوانان همه دوباره به جریان پرواز بازگشتند، اما این تمام ماجرا نبود.

بالگرد طوفان ۱ نمونه اولیه از بالگرد‌های تهاجمی ساخت سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع است که با روش مهندس معکوس از روی کبرا در اردیبهشت‌ماه سال ۸۹ و همزمان با سالگرد آغاز عملیات بیت‌المقدس از آن رونمایی شد، این بالگرد بومی برای عملیات‌های نظامی خود به سامانه‌ها و سلاح‌های پیشرفته‌ای شامل موشک‌های ضد تانک، راکت‌انداز و توپ ۲۰ میلیمتری مجهز شده و از چابکی بسیار بالا همراه با آخرین فناوری‌های مطرح در بالگرد‌های تهاجمی برخوردار است.

پس از این، نوبت به طوفان ۲ رسید که حدود دو سال از ساخت نمونه اولیه ساخته شد که از آن هم در در جریان رزمایش نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران رونمایی شد. بسیاری از پارامتر‌های دو عضو خانواده طوفان شبیه هم است، اما با این وجود شاهد تغییراتی در طوفان ۲ هستیم، تغییرات این بالگرد شامل افزایش قدرت تهاجمی، هدف‌گیری دقیق، سامانه کنترل آتش دیجیتال و دید در شب، مدیریت هوشمند مرکزی سلاح و دوربین دید در شب و تصویربردای با دقت بالا است و می‌توان در عملیات پشتیبانی دفاعی و استراتژیک بکار گرفته شود.

پس از بالگرد رزمی طوفان این نیاز به وجود آمد تا یک بالگرد تماما ایرانی ساخته شود و این گونه بود که شاهد ۲۸۵ ساخته و به نیرو‌های مسلح تحویل داده شد؛ این بالگرد که از آن با نام AH-۸۵ نیز یاد می‌شود اولین بالگرد ایرانی در رده تهاجمی است که در سال ۱۳۸۸ از آن رونمایی شد.

متخصصان ایران اسلامی توانستند با ماده کامپوزیت و صرف صد‌ها ساعت زمان، بخش‌های مختلف این بالگرد از جمله اجزاء سازه، بخش‌های مختلف بدنه و دم، شیشه‌های کابین، سیم‌کشی‌ها، سامانه‌های مورد نیاز خلبان شامل نمایشگر‌های پیشرفته دیجیتال، اهرم کنترل پرواز و کنترل موتور، قطعات مختلف موتور، سامانه انتقال توان و اجزاء آن، پره اصلی و دم و محور‌های آن‌ها و بسیاری اجزای دیگر را با تکنولوژی بومی طراحی و در دو نمونه دریایی و زمینی بسازند.

اما این پایان راه نبود و جوانان ایرانی با وجود تحریم‌های فراوان به سمت توسعه بالگرد‌های تهاجمی حرکت و قصد کردند تا پس از نمونه بومی تک کابین، این بار اولین بالگرد بومی تهاجمی دو کابین را بسازند که گام‌های آن هم برداشته شد.

شاهد ۲۱۶، بالگردی که از دل تحریم‌ها بیرون آمد

شاهد ۲۱۶ یکی دیگر از بالگرد‌های تهاجمی بومی کشور است که در جریان نمایشگاه هوا فضای آذر ماه سال ۱۳۹۴ تهران از نمونه اولیه آن رونمایی شد، نکته جالب در زمینه این بالگرد وزن آن است، چرا که جوانان ایرانی تا پیش از شاهد ۲۱۶ فقط بالگرد‌های سبک ساخته بودند، اما این پرنده بالگردی نیمه سنگین محسوب می‌شد که وزن خالی آن ۵ تن اعلام شده است.

این بالگرد با طول ۱۸.۷۲ متر، عرض ۱ متر و ارتفاع ۲.۴ متر مداومت پروازی در حدود ۲.۵ ساعت توان انجام ماموریت‌های شناسایی مسلح، حفاظت از بالگرد‌های ترابری و توان انجام ماموریت در شب روز و شرایط سخت ناوبری را دارد. عضو جدید خانواده شاهد برای انجام ماموریت‌های خود از دو نفر خدمه استفاده می‌کند.

بالگرد شاهد ۲۱۶ ایران از ۴ پره کامپوزیتی برای پرواز استفاده می‌کند و بدنه آن نیز از جنس ترکیبی آلومنیوم و کامپوزیت است که وزن آن را در مقایسه با نمونه‌های مشابه کمتر می‌کند و این موضوع در کنار موتور پرقدرت ۴ هزار اسب بخار باعث شده تا این بالگرد سرعت بیشینه ۲۷۰ کیلومتر بر ساعت، برد ۵۵۰ کیلومتر و ارتفاع پروازی ۶ هزار و ۲۰۰ متری از سطح زمین داشته باشد. نرخ صعود این بالگرد نیز در حدود ۶.۳ متر در ثانیه است.

نکته دیگر این بالگرد قابلیت پرواز در شب با پیشرفته‌ترین سیستم دید در شب است و در کنار آن سیستم‌های جنگ الکترونیک و مقابله با موشک‌های فروسرخ نیز در این بالگرد نصب شده است، اما با قدرت می‌توان نکته مهم در شاهد ۲۱۶ را تسلیحات آن دانست، این بالگرد به یک قبضه توپ ۲۰ میلیمتری و راکت‌های ۷۰ میلیمتری مانند سایر بالگرد‌های موجود در کشور مسلح شده، اما هیچ کدام به موشک‌های سدید ۳۶۱ مجهز نشدند، چرا که این موشک قابلیت شلیک کن- فراموش کن را به پرنده داده است.